Feng shui (wym. [fang szłej], dosłownie wiatr i woda) – starożytna praktyka planowania przestrzeni w celu osiągnięcia zgodności ze środowiskiem naturalnym. Tradycyjne fengshui w starożytnych Chinach obejmowało ogólny rozkład miast, wsi, budynków mieszkalnych i gospodarskich.
W tradycji chińskiej przypisuje się dużo większe znaczenie wpływowi przestrzeni w jakiej żyjemy na powodzenie w życiu, niż ma to miejsce w kulturach zachodu. Tradycyjna porządkuje czynniki determinujące nasze życie w następującej kolejności (od najważniejszego do najmniej ważnego):
Pierwotnie Feng Shui było wykorzystywane w celu wybrania odpowiedniej lokacji na grób dla osoby zmarłej. Z czasem zaczęto je także stosować w celu wyznaczenia odpowiedniego miejsca dla lokalizacji miasta, ogrodu, budynku, czy rozkładu pomieszczeń i mebli.
Chi jest energią która przenika wszystko we wszechświecie, począwszy od naszego ciała, poprzez nasze otoczenie, planetę, wszechświat. Dla tego terminu brak jest odpowiedniego polskiego terminu. Chi można definiować jako oddech, ducha, witalność albo energię życiową. Jednak żaden z tych terminów nie jest w stanie w pełni oddać tej koncepcji. Zdrowa (cieleśnie i duchowo), silna (fizycznie i wewnętrznie) i pełna wewnętrznej równowagi osoba ma „dobre” lub „zdrowe” chi. Jeżeli osoba jest natomiast słaba lub chorowita jej chi jest opisywane jako niepełne.
Chi można odzyskiwać albo tracić. Chi odzyskujemy poprzez wypoczynek, pożywienie, praktyki medytacyjne takie jak np. tai chi, przebywanie w zdrowym otoczeniu, a tracimy poprzez pracę, wysiłek, przebywanie w otoczeniu o złym chi, czy na skutek różnych chorób.
Cała tradycyjna medycyna chińska, skupia się przede wszystkim na przywróceniu zdrowia naszemu chi. Służą temu np. zabiegi akupunktury, która przez odpowiednie pobudzanie naszych splotów energetycznych przywraca prawidłowy przepływ chi. Podobny cel stawia sobie feng shui, które jednak skupia się na przywracaniu prawidłowej cyrkulacji chi w naszym otoczeniu zewnętrznym.
W tradycji chińskiej rozróżnia się następujące rodzaje chi:
Chi | Opis |
---|---|
Chi natury | Energia środowiska naturalnego, roślin i zwierząt |
Chi nieba | Energia nieba i ciał niebieskich |
Chi człowieka | Wewnętrzna energia człowieka |
Chi domu | Energia krążąca w domu |
Chi społeczeństwa | Energia danej nacji |
Koncepcja yin i yang to pierwsza zasada feng. Początkowo yin i yang oznaczały zacienioną (yin) i nasłonecznioną (yang) stronę wzgórza. Yin klasyfikuje się jako żeńską zasadę natury, tym samym uznaje się ją za bierną i słabą, yang zaś jako zasadę męską; aktywną i silną. Modelu yin/yang używa się do wyjaśniania struktury i ładu wszechświata oraz zachodzących w nim zmian. Wszelkie interpretacje na tym polu cechuje niezwykłej skali alegoryka, głębia i wnikliwość w naturę rzeczy.
Według tej koncepcji yin dąży do yang i odwrotnie. Przykładem może być palenie się ognia. Na początku najczęściej mamy mały ogień (yin) który z czasem się powiększa, staje się bardziej yang. Gdy brakuje mu jednak paliwa zaczyna gasnąć stając się ponownie coraz bardziej yin, aż do całkowitego zaniknięcia.
W fengshui dąży się do osiągnięcia równowagi pomiędzy yin i yang, tak aby doprowadzić do jak najpełniejszej harmonii. Oto garść przykładów:
Kolory – bardziej jang: żółty, pomarańczowy, czerwony, purpurowy; bardziej jin: zielony, niebieski, fioletowy, szary, czarny.
Materiały – bardziej jang: metal, kamień, szkło; bardziej jin: drewno, wiklina, tkanina.
Meble/dekoracje – bardziej jang: meble z twardego drewna, przedmioty metalowe, obrazy, rzeźby, lustra; bardziej jin: meble z miękkiego drewna, miękko obite, poduszki, dywany.
Jedzenie – bardziej jang: ziemniaki, chleb, ryby, jajka, mięso, sól; bardziej jin: sery, sałatki, owoce, desery, lody, napoje, cukier.
Czynności fizyczne – bardziej jang: sprzątanie, szybki marsz, bieganie, taniec, gra w piłkę, jazda na nartach; bardziej jin: spacer, pływanie, joga, masaż, odpoczynek, sen.
Czynności umysłowe – bardziej jang: praca przy komputerze, gra w szachy, nauka języka obcego; bardziej jin: malowanie, słuchanie muzyki, czytanie książki, oglądanie filmu.
Watro też pamiętać, że wraz z podróżą słońca na horyzoncie zmienia się także energia pomieszczeń. Warto wykonywać czynności bardziej jang w silniej nasłonecznionych pomieszczeniach, a bardziej jin w słabiej.
W filozofii chińskiej rozróżniamy pięć żywiołów. Są to kolejno drzewo, ogień, ziemia, metal i woda. Cokolwiek istnieje da się przypisać do jednego z żywiołów. Między żywiołami zachodzą cykle: pobudzający (twórczy) i hamujący (destrukcyjny). Cykl pobudzający zachodzi kiedy żywioły znajdują się w równowadze, hamujący gdy równowaga jest zachwiana.
Według fengshui, aby zachować równowagę naszego środowiska musimy utrzymywać je w harmonii poprzez równomierny rozkład żywiołów, czyli opowiadających im kolorów, kształtów, elementów krajobrazu itd. Poniższe tabelka zestawia żywioły wraz z odpowiadającymi im fenomenami:
Żywioł | Kierunek | Pora roku | Pogoda | Krajobraz | Kolory | Kształty | Materiały | Meble | Budynki | Liczby | Okres życia | Emocja | Część ciała | Smak | Zapach | Znaczenie | Typ osobowości |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Drzewo | wschód, południowy wschód | wiosna | wiatr | lasy, wysokie góry | różne odcienie zieleni, niebieskozielony | prostokątny (stojące prostokąty), podłużny, pionowy, wysoki, prosty, wąski, cylindryczny | drewno, bambus, korek, słoma, wiklina, papier | drewniane, wiklinowe, rattanowe, meble z kolumienkami | wieżowce, kominy fabryczne, wieże, kolumny | 3,4 | narodziny | gniew | oczy, wątroba | kwaśny | stęchlizna | życie, aktywność, witalność, tworzenie, wzrastanie, żywienie | naukowiec, lubi eksperymentować, badać i odkrywać, poszukuje nowych rozwiązań, chce innym pomagać, pragnie czuć się potrzebny, za to bardzo nie lubi ponosić porażki |
Ogień | południe | lato | upał | szczyty górskie o ostrych wierzchołkach | różne odcienie czerwieni | trójkątny, ostro zakończony, spiczasty, kanciasty, zygzakowaty, ząbkowany, kształt gwiazd, piramidy, diamentu | plastik, sztuczna skóra | wykonane z tworzyw sztucznych, mające trójkątny kształt, świece, skóry i wzory zwierzęce, urządzenia elektroniczne | kościelne wierze (iglice), strzeliste dachy, latarnie | 9 | dorastanie | szczęście | język, serce | gorzki | spalenizna | zapał, pasja, inspiracja, podekscytowanie, ekspresywność, niezależność | podróżnik, nie potrafi usiedzieć w jednym miejscu, nie cierpi się nudzić, pragnie poznawać nowe miejsca i doświadczać fascynujących przygód |
Ziemia | centrum, południowy zachód, północny wschód | późne lato (wczesna jesień) | wilgotność | płaskie pagórki, płaskowyże | różne odcienie żółtego, brązowy, beżowy | poziomy, szeroki, pełny, spłaszczony, niski, w kratkę, kwadratowy, leżące prostokąty | cegłą, kamień wapienny, glina, terakota, gips, ceramika, porcelana, naturalne włókna takie jak wełna, bawełna, jedwab | szafy, niskie ławy, skrzynie | niskie domy z płaskimi dachami, budynki z tarasami, domy o kształcie kwadratu, budynki z cegły albo z gliny | 2,5,8 | rozwój | rozsądek | usta, żołądek | słodki | przyjemna woń | stabilność, bezpieczeństwo, wygoda, pewność, ostrożność, siła fizyczna, zdrowie | polityk, lubi przemawiać w imieniu innych, nie stroni od kontaktów z ludźmi, nie cierpi za to być ignorowany, pragnie znajdować się w centrum wydarzeń |
Metal | zachód, północny zachód | jesień | susza | pagórkowaty | biały, szary, srebrny, złoty, jasne pastelowe barwy | okrągły, owalny, kulisty, zaokrąglony, półokrągły, wypukły, łukowaty | nierdzewne metale, żelazo, miedź, mosiądz, srebro, brąz złoto, granit, marmur | metalowe stoły, szafy i regały, obiekty kamienne | mające kopuły, łuki, wypukłe kształty, sklepienia | 6,7 | dojrzałość | miłość | nos, płuca | pikantny, ostry | pleśń | dobrobyt, solidarność, przewodzenie, organizacja, jasność myśli, logika, zdolności analityczne, pomaga się skupić | inicjator, ma wiele pomysłów, jest dla innych inspirujący, lubi organizować i tworzyć, chce mieć nad wszystkim kontrolę, uwielbia porządek |
Woda | północ | zima | zimno | ocean, morze, jezioro, staw, rzeka, strumień, system kanałów | niebieski, czarny, barwy ciemne | opływowoy, falisty, nieregularny, chaotyczny, zakrzywiony, bezkształtny, niewyraźny, nieokreślony | szkło | szklane stoły, witryny, komody z przeszklonymi drzwiami, lustra, akwarium, fontanna dekoracyjna | przeszklone, domy o nieregularnych kształtach | 1 | wiek podeszły | strach | słony | zgnilizna | uszy, nerki | spokój, głębia, giętkość, władza, komunikacja, sztuka, muzyka, duchowość, emocje | filozof, człowiek inteligentny, myśliciel, lubi się uczyć, posiada rozległą wiedzę, uwielbia pracować umysłowo, nie cierpi czuć się bezradnym lub słabym |
Podstawą planowania ogrodów i pomieszczeń w feng shui jest siatka ba-gua(pol. osiem znaków). Siatka ba-gua jest oktagonem foremnym w którym każdy z boków symbolizuje oddzielną dziedzinę życia. Są to kolejno: kariera, wiedza, rodzina, bogactwo, sława, małżeństwo, dzieci, pomocni ludzie. Środkowy obszar ba-gua symbolizuje zdrowie. Budynek należy projektować w taki sposób, aby przepływ energii we wszystkich gua był równomierny. Nadmiar energii w jednym z obszarów powoduje jej niedobór w innym. Nakładanie siatki ba-gua na plan projektowanego miejsca zależy od używanej przez nas szkoły. Niektóre szkoły radzą, aby kierować się fizycznymi kierunkami świata, a inne aby kierunek północny wskazywał zawsze na „usta chi”(drzwi wejściowe).
Każdemu z boków ba-gua można przypisać szereg cech:
Kierunek | Żywioł | Yin yang | Członek rodziny | Narządy wewnętrzne |
---|---|---|---|---|
południe | ogień | yin jako płomień, yang jako słońce | średnia córka | serce |
północ | woda | yin | średni syn | nerki, narządy płciowe |
południowy-zachód | ziemia (żyzna gleba) | yin(najbardziej yin) | matka | brzuch |
północny-wschód | ziemia (twarda skała) | yang | najmłodszy syn | kości, nos, kręgosłup |
wschód | drzewo (twarde, mocne np. dąb) | yang | najstarszy syn | wątroba |
południowy-wschód | drzewo (elastyczne np. bambus, trawa | yin | najstarsza córka | elastyczność |
zachód | metal (związany z mówieniem i pokazywaniem się) | yin | najmłodsza córka | gardło |
północny-zachód | metal (zarządzanie) | yang | ojciec | głowa |
centrum | ziemia |
Poniższa sekcja zawiera zbiór porad i ciekawostek, związanych z konkretnymi zastosowaniami fengshui.
Pierwszym korkiem w fengshui jest pozbycie się z pomieszczeń nieużywanych i przeszkadzających przedmiotów, które jedynie blokują przepływ chi w mieszkaniu, a także naprawienie wszelkich usterek (cieknące krany, rozwalone gniazdka, rozpadające się meble). Aby umożliwić swobodną cyrkulację chi należy też utrzymywać budynek w czystości, oraz często wietrzyć pomieszczenia. Następnie możemy się zabrać do aranżacji wnętrza. Po pierwsze należy pamiętać, aby utrzymywać w mieszkaniu równowagę wszystkich żywiołów tzn. odpowiadających im kolorów, mebli, kształtów itd. Warto też zwrócić uwagę na otoczenie naszego budynku, widoki z okien, ich ustawienie i równoważyć nadmiar jakiegoś żywiołu w obszarze zewnętrznym, wewnętrzną aranżacją. Następnym krokiem jest nałożenie siatki ba-gua na plan naszego mieszkania i rozplanowanie pomieszczeń tak aby odpowiadały odczytom z siatki.
To dopiero materiał źródłowy, postaram się go skrócić. :)
Już na samym początku trzeba mocno podkreślić, że szeroko i dowolnie rozumiany przedsionek jest niezbędnym elementem każdej przestrzeni, bez względu na jej wielkość, zajmowany rejon, czy obowiązujące mody. Bezpośrednie wchodzenie z zewnątrz do salonu czy innego niż przedpokój pomieszczenia dowolnego domu lub mieszkania uznaje się za niezgodne z zasadami feng shui, a przez to za niekorzystne. Przyrównując hol wejściowy do nosa człowieka, Chińczycy wierzą, że wchodząca do domu życiodajna energia qi zostaje tam „uzdatniona” dla potrzeb dowolnej przestrzeni, tak jak przepływając przez nos uzdatnione zostaje wdychane „surowe powietrze”, dzięki ogrzaniu go, oczyszczeniu czy podniesieniu jego wilgotność. Tak jak trudno jest wyobrazić sobie normalnie funkcjonującego człowieka bez nosa, tak w feng shui trudno jest mówić o pełnowartościowej, a więc niosącej powodzenie i szczęście, przestrzeni pozbawionej holu wejściowego.
Według tej nauki przedsionek (nie mylić z wiatrołapem, który jest przestrzenią dodaną) odpowiedzialny jest przede wszystkim za zdrowie mieszkańców, choć doświadczenie uczy, że i inne płaszczyzny życia człowieka też są po części od niego zależne. Przedsionek czy hol wejściowy, w nawiązaniu do terenu przed domem lub mieszkaniem (jasny przedpokój) można nazwać ciemnym przedpokojem i to bez względu na to, ile lamp czy luster się w nim zainstaluje.
Rozpoczynając aranżację holu wejściowego trzeba zadbać o to, by ciemny przedpokój, był wolny od niesprzyjających człowiekowi obiektów. Za niekorzystne w rejonie ciemnego przedpokoju uznaje się: schody skierowane na drzwi, WC na wprost drzwi, pojedynczy słup, zbyt blisko postawioną ścianę, naroże jakiegoś elementu architektonicznego, lustro na wprost drzwi, pawlacz znacznie obniżający sufit, a nawet WC na piętrze, a znajdujące się bezpośrednio nad drzwiami wejściowymi. W tych przypadkach istnieje wiele różnych sposobów neutralizacji potencjalnego zagrożenia, od wieszania np. luster do stawiania obiektów maskujących nieprzyjazne elementy. Zawsze jednak trzeba pamiętać, by stosowane remedium nie blokowało wejścia, gdyż blokowanie wejścia utożsamia się z blokowaniem przepływu energii qi.
Tymczasem z przedpokoju qi jako energia życia powinna pełnym strumieniem rozprzestrzeniać się po całym domu. Nikogo zatem nie powinno zaskoczyć, że w przedpokojach konieczne są działania przeciwne blokowaniu, czyli działania na rzecz powiększenia przestrzeni, choćby powiększenia złudnego, czyli tylko optycznego. Jak zatem można się domyślać, hole feng shui, to hole o dużej ilości luster (lecz nie na wprost drzwi i nie jedno na wprost drugiego), dużej ilości świateł, upiększone przestrzennymi obrazami lub urządzeniami wodnymi, z dekoracjami, do wykonania których użyto lekkich materiałów (przeciwieństwo boazerii), hole o jasnych lub energetyzujących kolorach, nigdy ciemne, czy zawężone, zawsze bez pawlaczy lub olbrzymich szaf przytłaczających wchodzących.
Popularne ludowe przekonanie głosi, że jeżeli dziecko, które najlepiej odczuwa przepływ energii qi, boi się wejść do interesującej nas przestrzeni, to niezbędne są działania na rzecz powiększenia czy rozświetlenia holu.
Inne przekonanie głosi, że jakość życia w danym domu czy mieszkaniu w dużej mierze zależy od pierwszego wrażenia, jakie przedsionek wywołuje we wchodzących, jak i od tego, na co pada wzrok po wejściu do badanej przestrzeni. Hol obskurny, zniszczony, ciemny czy przerażający to życie nieszczęśliwe, pełne chaosu, życie do naprawy, podczas gdy hol rozświetlony z ładnymi widokami, zapowiada życie pełne perspektyw i szans na ciągłą poprawę.
Gdy po wejściu do interesującej nas przestrzeni wzrok pada na schody - symbolizuje to trudności w naszym życiu, gdy prowadzi do sypialni - symbolizuje lenistwo, gdy pada na piec kuchenny - obżarstwo, a gdy wzrok przeszywa dom i zatrzymuje się na obcym obiekcie, gdzieś z tyłu domu lub mieszkania - jest utratą energii qi, co przejawia się kłopotami finansowymi, zdrowotnymi, rodzinnymi i towarzyskimi. U podstaw takiego podejścia do przestrzeni leży wiara Chińczyków w to, że tyle razy już wspomniana energia qi płynie drogami poruszania się człowieka, drogami płynięcia jego wzroku i drogami płynięcia myśli użytkowników danej przestrzeni.
Urządzając hol wejściowy warto pamiętać, że w przypadku jakiejkolwiek niekorzystnej sytuacji architektonicznej należy dowolną z jego części przeznaczyć na jakąś szczególną ozdobę i w ten sposób „ściągnąć” i zatrzymać wzrok wchodzących. Zatrzymanie wzroku wchodzących tożsame jest bowiem z zatrzymaniem energii qi.
Dodatkowo jeszcze należy zdać sobie sprawę z tego, że hol pełni niemalże osiową rolę w każdej przestrzeni, dlatego feng shui, a także i nasza tradycja, każą zaznaczyć w nim środek zarówno na suficie, jak i na podłodze. Jakże piękne, a zarazem i stymulujące przepływ energii bywają w holach starych dworów i pałaców środki wyznaczone na podłodze, nad którymi wiszą okazałe kryształowe żyrandole. O ile w naszych przeciętnych i nieprzeciętnych domach i mieszkaniach niemal zawsze pamiętamy o centralnym zainstalowaniu lampy (jest to standard budowlany), o tyle nie zawsze pamiętamy, żeby wzór centrum powtórzyć na podłodze, jeśli nie dekoracyjnym kaflem podłogowym, to choćby dywanikiem z centralnym wzorem.
Dobrze jest też, gdy wpływająca głównymi drzwiami do holu energia życia może wznosić się, nie schodzić do pomieszczeń poniżej. Z tego zaś wynika, że wszelkie pokoje, do których z holu wejściowego schodzi się w terminologii feng shui nazywają się pomieszczeniami zatopionymi i wymagają specjalnej troski i zabiegów.
Co się zaś tyczy kolorystyki holi wejściowych zwykle zależna jest ona od rejonu geograficznego, w jakim przedsionki zostały zaplanowane. Niemniej jednak, zawsze preferuje się kolory jasne i żywe, aby właśnie te wartości rozprzestrzeniały się po całym domu lub mieszkaniu.
Wejście jest ważne, bo to przez nie najpierw przechodzi chi, zanim dotrze do pozostałych pomieszczeń. Przy jego projektowaniu należy pamiętać o:
Poza ogólnymi zasadami czystości i uporządkowania w kuchni należy zwrócić szczególną uwagę na:
Sypialnia ma według feng shui bardzo duże znaczenie, ponieważ spędzamy w niej dużą część naszego życia. Przy projektowaniu tego pomieszczenia należy pamiętać o:
Centrum domu znajdujemy poprzez poprowadzenie przekątnych przez jego plan. W centrum nie powinno się nic ustawiać. Centrum i jang nie powinny być zablokowane.
Lustra są nazywane “aspiryną feng shui” ponieważ mają zdolność “leczenia” wielu problemów związanych z przestrzenią w której żyjemy. Ważne jest, aby używać ich właściwie - w innym przypadku mogą przynieść elekt przeciwny do zamierzonego. Lustra mają moc odbijania złej energii i odsyłania jej tam skąd przyszła jak również przyciągania energii dobrej.
Wskazania ogólne:
Lustra w sztuce Feng Shui:
3 kategorie luster w sztuce Feng Shui:
Lusterka Ba-gua są odrębnym typem luster. Są one silnym remedium Feng Shui. Zawsze stosowane są na zewnątrz domu.
Najlepsze miejsca do zawieszenia lustra:
Obszary w których powinno się unikać luster:
Zasada ta służy doborowi odpowiedniego miejsca pod lokalizację budynku. W idealnej lokalizacji na przeciw drzwi wejściowych powinna znajdować się płynąca woda (symbolizowana przez Czerwonego Feniksa), za naszymi plecami, wysoka góra (symbolizowane przez Czarnego Żółwia), po prawej stronie od wejścia niskie pagórki (symbolizowane przez Białego Tygrysa), a po lewej średnie pagórki (symbolizowane przez Zielonego Smoka). W mieście można zastąpić wodę - drogą, a pagórki - budynkami.
W wyborze lokacji należy uważać na następujące niekorzystne sytuacje:
Przed „zatrutymi strzałami” można się bronić przy pomocy obronnych luster. Trzeba jednak pamiętać aby nie wieszać ich na ścianach Czarnego Żółwia i Białego Tygrysa, tylko na ścianach Zielonego Smoka, a szczególnie Czerwonego Feniksa. Wieszanie luster na ścianie Żółwia może wnieść do naszego życia brak stabilności, a na ścianie Tygrysa może wzmagać agresję. Natomiast wieszanie luster na ścianach Feniksa wzmocni: szczęście, radość, nadzieję i sławę, a Smoka: ochronę, powodzenie, delikatność, mądrość.