Spis treści

Mongolia

Монгол улс
Mongol uls

Mongolia
Flaga prowincjiGodło prowincji
Flaga prowincjiGodło prowincji
HymnBügd Nairamdakh Mongol
Język urzędowymongolski
StolicaUłan Bator
Powierzchniacałkowita: 61 mlm2(1 564 116 km2)
wody śródlądowe: 0,68%
Liczba ludności (2009)całkowita: 2 754 685
gęstość zaludnienia: 1,76 osób/km2
Jednostka monetarna Tugrik (MNT)
Strefa czasowaUTC +7 do +8 – zima
UTC +8 do +9 – lato
Domena internetowa.mn
Kod samochodowyMGL
Kod telefoniczny+976
Położenie

Mongolia, jedna z prowincji Wielkiego Imperium Mongolskiego. Od północy graniczy z Republiką Syberyjską, a od wschodu, zachodu i południa z prowincją Chiny Północne. Stolicą i największym miastem jest Ułan Bator, gdzie zamieszkuje ok. 38% populacji całej prowincji. Jest to równocześnie stolica całego Imperium. Podział administracyjny: 21 ajmaków i 1 miasto wydzielone.

Podział administracyjny

Mongolia jest podzielona na 21 ajmaków oraz 1 miasto wydzielone Ułan Bator.

Geografia

Ukształtowanie terenu

Mongolia jest prowincją górzysto-wyżynną, gdzie ponad 80% jej powierzchni to tereny leżące powyżej 1 000 m n.p.m. Prawie całe terytorium Mongolii leży na obszarze Wyżyny Mongolskiej, wyjątek stanowią wschodnie krańce kraju. Obszary górskie leżą w układzie równoleżnikowym. System górski północnej części Mongolii obejmuje masyw wulkaniczny Dariganga, którego najwyższy szczyt Szilijn Bogd uul wznosi się na 1 752 m n.p.m. Kolejnym masywem są góry Chentej, leżące w okolicach Ułan Bator – stolicy prowincji i całego Imperium, szczyt tychże gór – Dzałunzud wznosi się na 2 800 m n.p.m. W północnej części kraju, na granicy z Rosją, leży także południowy fragment Sajanów Wschodnich. Najwyższym szczytem tych gór w części mongolskiej jest Munku Sardyk, mający wysokość 3 491 m n.p.m. Innym masywem są Góry Chubsugulskie, gdzie najwyższy szczyt – Ałchyn-godzgar mierzy 3 189 m n.p.m. W środkowej części Mongolii wznoszą się granitowe masywy Changaju, najwyższy szczyt – Otgontenger uul wznosi się na 4 031 m n.p.m. Na południu kraju leżą pasma Ałtaju Mongolskiego, tam znajduje się najwyższy szczyt Mongolii – Chujten, który mierzy 4 374 m n.p.m.
Pasma górskie rozdzielone kotlinami, największą jest tektoniczna Kotlina Wielkich Jezior w północno-zachodniej części Mongolii. Na wschodzie rozciąga się Równina Wschodniomongolska z najniżej położonym miejscem kraju – jeziorem Chöch nuur, które leży na wysokości 552 m n.p.m. Południowa część Mongolii leży w obrębie pustyni Gobi pokrytej zaledwie w 3% przez piaski.

Wody

Zasobność wodna Mongolii jest niewielka, ponad 60% powierzchni kraju to obszary bezodpływowe. Mimo to w kraju płynie kilka dużych rzek. Do najważniejszych cieków wodnych należą Dzawchan gol o długości 808 km i Chowd gol o długości 516 km. Rzeki te uchodzą do Kotliny Wielkich Jezior, leżącej na zachodzie kraju. Północno-wschodnia część kraju odwadniana jest przez rzeki do Amuru, tym samym ta część Mongolii należy do zlewiska Oceanu Spokojnego. Do tych rzek należą Kerulen, który w granicach kraju liczy 1 090 km, Onon gol, mająca w granicach Mongolii 300 km i Uldz gol o długości 428 km. Na północy kraju płyną rzeki o ważnym znaczeniu gospodarczym, do których należą Selenga, mająca w graniach kraju 600 km długości i Orchon gol o długości 1 124 km. Rzeki płynące na północy kraju należą do zlewiska Morza Arktycznego. Na terenie pustyni Gobi rzeki mają charakter okresowy.
W Mongolii istnieje duża liczba jezior (około 3 000). Są to jednak głównie jeziora słone. Największe zbiorniki leżą w Kotlinie Wielkich Jezior. Największym z nich Uws-nur o powierzchni 3 350 km². Na północy kraju leży jezioro Chubsuguł o powierzchni 2 620 km² i głębokości 238 m. Rzeki i jeziora w Mongolii, ze względu na bardzo niskie temperatury, zamarzają na okres około sześciu miesięcy.

Flora

Mongolię można podzielić na cztery strefy roślinne. Góry w północnej części kraju porasta tajga, składająca się głównie z modrzewi i limb- doskonałego źródła drewna na strzały do łuków. Miejscami rosną tam także świerki i sosny. Poza terenami zwartej tajgi tereny górzyste Mongolii pokrywają strefy przejściowe – lasostepy. Strefa lasów kończy się na wysokości 2 000 m n.p.m., gdzie zaczyna się roślinność alpejska, głównie łąki. W sumie lasy w Mongolii zajmują około 9% powierzchni kraju. Jest to niewielki procent, jednak jeśli weźmie się pod uwagę powierzchnię kraju, to powierzchnia terenów leśnych odpowiada mniej więcej połowie powierzchni Polski.
Drugą strefą roślinną są stepy, które pokrywają wschodnią i środkową część kraju. Są to głównie stepy ostnicowe, piołunowe, oraz stepy górskie (piołunowo-trawiaste, które porastają Ałtaj Mongolski). Trzecią strefą jest strefa pustyń i półpustyń. Tereny te występują w Kotlinie Wielkich Jezior oraz na obszarze Gobi. Można tam spotkać karaganę, saksauły i suchoroślowe krzewy. Poza nimi na południu Gobi występują solanki, czosnki i ostnice, a także ziele mongolskie. Południowa część pustyni Gobi reprezentuje bardzo skąpą szatę roślinną. Czwartą szatą roślinną jest strefa roślinności występująca w dolinach rzek na północy kraju. Porastają tam tak zwane uremy, czyli zarośla topoli, wierzby i czeremchy.

Fauna

Na północy, gdzie rośnie tajga, żyją jelenie, niedźwiedzie brunatne, rysie, rosomaki oraz przedstawiciele rodziny wiewiórkowatych – burunduki. W górach żyje koziorożec syberyjski. Tereny stepowe są zdominowane przez gazelę Dżejran i dżereń. Na stepach zamieszkuje też przedstawiciel koniowatych – kułan. Liczne są także gryzonie, gdzie największym przedstawicielem jest Bobak, nazywany powszechnie tarbaganem. Wśród ptaków wyróżnia się takie gatunki jak żuraw stepowy i pastor roseus, a także ptaki drapieżne jak orlik stepowy i pustułka. Wśród gadów Mongolii żyje niebezpieczny, jadowity wąż – mokasyn dalekowschodni, który należy do rodziny grzechotnikowatych. Na pustyni Gobi można spotkać konia Przewalskiego i wielbłąda dwugarbnego zwanego baktrian. Rzeki Mongolii obfitują w ryby. Głównymi gatunkami są ryby z rodziny łososiowatych.
W całej Mongolii spotkać można także stada Mackonogów i Nisdeg-Chorchojów, a na pustyni Gobi także Mongolskiego Robaka Śmierci.

Gospodarka

Podstawą gospodarki mongolskiej są: hodowla, węgiel brunatny, miedź i złoża fosforytów. Poza stolicą i większymi miastami większość mieszkańców zajmuje się hodowlą i utrzymaniem stadnin koni, bydła, wielbłądów, Mackonogów, kóz i owiec.
Tradycyjnie dużą rolę w gospodarce mongolskiej miało łowiectwo, choć stopniowo jego rola się wyraźnie zmniejsza. Najbardziej pospolitą zwierzyną, zwłaszcza w Mongolii wschodniej i centralnej są bobaki (tarbagany) poławiane zarówno dla cenionego mięsa i tłuszczu, jak i dla futra. Prowadzone były i są polowania dla turystów zagranicznych na duże mongolskie zwierzęta, jak gazela mongolska, Dżejran. Niewielki jest udział hodowli zwierzat futerkowych.
Po odrodzeniu Imperium powrócono do tradycyjnego wyrabiania artykułów w wielu manufakturach, przy użyciu niewolników (niewiernych). Jednym z takich zakładów są stołeczne Ułan Batorskie Zakłady Amunicyjne, główna manufaktura Szaman.Co.

Klimat

Klimat Mongolii, w związku z położeniem w głębi kontynentu, jest surowy, zaliczany do klimatu umiarkowanego o typie kontynentalnym. Lato jest tutaj bardzo gorące (temperatury powyżej +30 °C), natomiast zima bardzo mroźna (poniżej -30 °C). Opady atmosferyczne występują tutaj niezwykle rzadko (około 300 mm rocznie), większość opadów rocznych przypada na dwa miesiące (od połowy czerwca do połowy sierpnia) czego wynikiem jest nie wiosenna, lecz letnia wegetacja. Zimą tylko największe rzeki nie zamarzają do dna. Czasem zimą może przyjść ocieplenie, pokrywa śnieżna po roztopieniu staje lodem przy powrocie zimna, co powoduje tzw. dzud, kiedy bydło ginie bo zeszłoroczna trawa staje się niedostępna. W ciągu trzech kolejnych zim (1999, 2000, 2001- IVE 5, 6, 7 r.) z powodu dzudu padły miliony sztuk bydła. Długość lata i zimy jest prawie taka sama (po ok. 5 miesięcy), a długość wiosny i jesieni jest bardzo krótka (po 1 miesiącu).

Zobacz też