Unee Tugaluulach

Sytuacja początkowa

Unee Tugaluulach albo Unee Tugaluulax (mn.: Үнээ тугалуулах „niech się krowa ocieli“) jest grą typu mankala grywaną przez Kazachów we wschodnim Kazachstanie i zachodniej części prowincji Mongolia. Po raz pierwszy opisał ją w roku IIIE 595 (1963) N. Namzhildorzh.

• Gra toczy się na planszy, zwanej khölög, z dwoma rzędami po trzy dołki każdy. W pozycji początkowej w każdym dołku znajduje się po 6 kamieni (tzw. khorgol).
• Gracze wykonują ruchy na przemian wyjmując wszystkie kamienie z dowolnego dołka po swojej stronie i rozdzielają je w kolejnych dołkach, po jednym do każdego, w kierunku zgodnym z kierunkiem ruchu wskazówek zegara (kierunek „męski“ w Mongolii).
• Jeśli ostatni kamień wpadnie do dołka po swojej stronie, tworząc zawartość równą czterem kamieniom, gracz zdobywa te kamienie i zdejmuje je z planszy.
• Gra kończy się, gdy jeden z graczy nie może wykonać ruchu. Gracz, który wykonał ostatni ruch orzymuje resztę kamieni z planszy.
• Wygrywa, kto uzbierał więcej kamieni.

• Plansza do gry – khölög
• „Kamienie“ – khorgol
• Dołek z jednym „kamieniem“ – ünee (krowa)
• Dołek z dwoma „kamieniami“ – bux ünee khojor (krowa i byk)
• Dołek z trzema „kamieniami“ – ünee delegnene (krowa z obrzmiałemi wymionami)
• Dołek z czterema „kamieniami“ – ünee tugalsan (krowa, co się ocieliła)

• Rozrywka