Creidaizm, padraighizm, abbanizm, ár creideamh- religia monoteistyczna istniejąca w Drugim Świecie, wyznawana głównie przez ludy z północno-zachodniej części kontynentu (Zaiszymie). Jej cechami charakterystycznymi były: bardzo rozbudowane życie monastyczne będące podstawą organizacji oraz kult licznego grona świętych.

Główne założenia Creidaizmu powstały w III w. 2.s., podczas działalności św. Abbana, wędrownego kaznodziei i proroka pochodzącego z Centralnych Wzgórz. Nowa wiara szybko rozprzestrzeniała się wśród mieszkańców Zaiszymia, wypierając pierwotne kulty lokalnych bóstw. W 261 r. 2.s. założony został pierwszy klasztor- Norsax. Do końca IV w. 2.s. całe Zaiszymie przyjęło nową religię.
V wiek 2.s. nazywany jest złotym wiekiem creidaizmu. W tym okresie żyło najwięcej świętych i powstała większość klasztorów, będących centrami kulturalnymi, naukowymi i (często) administracyjnymi.

Główne założenia nowej wiary zostały sformułowane przez św. Abbana i spisane w Leabhar Gorm. Świat i człowiek został stworzony przez wszechpotężnego boga- Uile-Chumhachtacha, który następnie pozostawił go samemu sobie. Jednocześnie zesłał ludziom nakazy moralne, dzięki którym po śmierci trafią na Oileán- wyspę, będącą mieszkaniem bóstwa. Jedynie wstawiennictwo zmarłych żyjących zgodnie z zasadami wiary może wpłynąć na stwórcę i nakłonić go do bezpośredniej ingerencji.
Znacznie większym kultem niż sam Uile-Chumhachtach otoczeni są święci- ludzie, którzy spędzili życie w zgodzie z jego przykazaniami i trafili na Oilean. Ich przychylność może zapewnić przychylność bóstwa.

Creidaizm był religią całkowicie zdecentralizowaną. Podstawową jednostką życia religijnego był klasztor, na czele którego stał opat. Klasztory tworzyły sieć, składającą się z dużych ośrodków (zasłużonych historycznie, naukowo i kulturowo) oraz klasztorów filialnych. Mnisi nie odseparowywali się od społeczeństwa, lecz aktywnie uczestniczyli w życiu pobliskich osad.

• Święci Creidaizmu
• Kultura Trzeciego Świata
• Historia
• Zaiszymie